
Czy możemy jeść to samo? Pomysł na obiad dla niemowlaka i całej rodziny.
Rozszerzanie diety to ważny okres nie tylko dla malucha, ale i dla jego rodziców i opiekunów. Wiąże się on m.in. z planowaniem posiłków. Rodzice starają się robić to jak najlepiej, ale czasem brakuje pomysłów albo czasu by ugotować wartościowy posiłek również dla siebie. Czy możemy jeść to samo? I co można podać niemowlakowi na obiad?
Pomysły na zdrowy i szybki obiad dla niemowlaka
Niemowlaki, które zaczęły rozszerzanie diety powinny otrzymywać posiłki zgodne z ich kompetencjami dotyczącymi jedzenia (umiejętność żucia, gryzienia, połykania, samodzielnego jedzenia itp.) oraz bezpieczne, co oznacza zarówno dostosowanie bezpiecznej formy, jak i doboru produktów. O ile na początku warto wprowadzać produkty pojedynczo, to w praktyce dość szybko rozpoczyna się proponowanie posiłków składających się z zestawu niskoprzetworzonych produktów, dostosowanych konsystencją do wieku i zdolności dziecka. Jeśli chcesz dowiedzieć się o tym więcej to zachęcamy do przeczytania artykułu o konsystencjach posiłków dla niemowląt.
Co na obiad dla niemowlaka? Zupki dla niemowląt to nie jedyna opcja!
Względnie szybko można zacząć podawać dziecku również nieskomplikowane potrawy, zbliżone do tych, które sami mamy na talerzu. Rekomendacje mówią o tym, że niezależnie od metody rozszerzania diety („BLW” czy tradycyjnie – łyżeczką) po 7 miesiącu życia dzieci powinny otrzymywać konsystencje grudkowate, drobne kawałki, stymulujące do nauki gryzienia i żucia. Nawet jeśli proponujemy dziecku zupkę to nie powinna być ona zawsze zupełnie gładka. Ponadto dzieci mogą otrzymywać m.in. warzywa ugotowane do miękkości w całych kawałkach zamiast w formie przecieru, makaron czy kaszę (lepiej rozgotowaną niż al. dente), miękkie placuszki, gofry, muffinki, naleśniki, kaszki z warzywami lub owocami, a także surowe owoce. Po kilku tygodniach wprowadzania bardzo prostych – jedno- lub kilku składnikowych posiłków, należy zmierzać do przygotowywania posiłków podobnych do tych, które jedzą starsi domownicy – makaron z warzywami i tofu, pieczone kotleciki warzywne z soczewicą, ziemniakami i surówką, owsianka z owocami i mielonym siemieniem lnianym czy kasza z fasolą w sosie pomidorowym to tylko niektóre pomysły. Dzieci naprawdę mogą jeść dużo produktów, a do przyprawiania potraw dla nich używać możemy większości przypraw i ziół – co opisaliśmy szczegółowo w tym artykule. Pamiętać należy jedynie o zachowaniu zasad bezpieczeństwa (higiena przygotowania oraz dobór właściwej konsystencji i formy), a także o tym, że małym dzieciom nie podajemy nawet w małych ilościach: cukru, soli, miodu, grzybów leśnych, kiełków, soków oraz surowych: mięs, ryb i jaj. Produktami często spożywanymi przez dorosłych, które nie powinny stanowić elementu diety niemowląt (a przynajmniej nie za często i jeśli już to w małych ilościach) są również produkty zawierające duże ilości soli jak np. kiszonki, pieczywo, wędliny, gotowe sosy, ser żółty, mozzarella, feta czy gotowe pasty do smarowania pieczywa.
Jakie produkty powinien zawierać zbilansowany obiad dla niemowlaka?
Przede wszystkim powinny być to produkty wysokiej jakości. Warto komponować posiłki niemowlaka na wzór swoich, prawidłowo zbilansowanych dań, zawierających źródło:
- białka (mięso, ryba, jaja, nabiał, nasiona roślin strączkowych, tofu),
- węglowodanów złożonych (kasze, makarony, komosa ryżowa, amarantus, ekologiczne kaszki HELPA, ekspandowane zboża HELPA)
- warzyw i/lub owoców
- oraz dobrej jakości tłuszczu (oliwa lub oleje roślinne, orzechy, pestki, awokado, ryby).
Ze względu na to, że dzieci mają małe objętościowo żołądki, a względnie wysokie zapotrzebowanie kaloryczne, należy starać się przygotowywać im posiłki gęste zarówno odżywczo, jak i energetycznie. Oznacza to, że na małą porcję przygotowanej potrawy powinno przypadać zarówno dużo wartości odżywczych (takich jak: węglowodany złożone, białko, dobrej jakości tłuszcze, składniki mineralne, np. żelazo, cynk itp.) jak i kalorii. Wartość kaloryczną i odżywczą znakomicie podniosą mielone pestki słonecznika lub dyni, sezam i pasta sezamowa (tahini), masło orzechowe i mielone orzechy, len mielony lub oleje roślinne. Sosy, zupy, przeciery można zagęszczać kaszkami i mielonym lnem. Co ważne, warto, aby każdy posiłek dziecka w pierwszym roku jego życia był źródłem żelaza. Należą do nich m.in. takie produkty jak czerwone mięso, ryby o ciemnym zabarwieniu mięsa, nasiona roślin strączkowych, zielone warzywa liściaste czy produkty zbożowe pełnoziarniste. Warto łączyć je z owocami, kiszonkami lub warzywami bogatymi w witaminę C (np. papryka czerwona, brokuły).
Jak szybko i sprawnie przygotować obiad dla niemowlaka i całej rodziny?
Postaraj się, abyście jedli to samo lub proponuj dziecku część produktów, które znajdą się na Twoim talerzu. Unikniesz wtedy przygotowywania kilku potraw. Największą różnicą w przygotowaniu posiłków dla malucha jest brak dodatku soli oraz unikanie wykorzystania gotowych półproduktów zawierających sól. Polecamy solić swoją porcję dopiero na talerzu lub dodawać sól podczas gotowania po odjęciu porcji dla najmłodszego członka rodziny. Jeśli Twoje dziecko nie radzi sobie jeszcze za dobrze z kawałkami do gryzienia możesz zmiksować jego porcję.
Kluczem do szybkiego przygotowania posiłków jest unikanie bardzo skomplikowanych przepisów. Szybkie posiłki dla całej rodziny najłatwiej przygotować opierając je o proste składniki, oczywiście dbając o ich wysoką jakość. Posiłek powinien zawierać węglowodany, białko, warzywa i/lub owoce i dobrej jakości tłuszcze. Mogą to być zatem na obiad np. kasza z tofu, cukinią, marchewką i oliwą, posypane mielonymi pestkami dyni, pieczona ryba z frytkami z batata (pieczemy razem w piekarniku), podane z surówką z marchewki i olejem lnianym lub jajko na twardo, ziemniaki z koperkiem, papryka w kawałkach i cząstki pomidora skropione oliwą. Na śniadanie lub kolację sprawdzą się różne kaszki z jogurtem i owocami. Proporcje i ewentualne dodanie soli dla starszych domowników można regulować indywidualnie. Posiłki dla całej rodziny naprawdę nie muszą być skomplikowane.
Inną wskazówką na przyspieszenie przygotowywania posiłków jest korzystanie z mrożonek – zawierają wysoką wartość odżywczą i są bardzo proste i szybkie w przygotowaniu. Jeśli zawierają przyprawy to zazwyczaj są one dodane w oddzielnej torebeczce, a w składzie podstawowym nie posiadają dodatku cukru ani soli.
Jedzenie dla niemowlaków powinno było świeże, więc raczej nie polecam przygotowywania większej ilości i przechowywania kilku porcji na kolejne posiłki. Jeśli wolisz przygotować większą ilość, to dodatkowe porcje po prostu zamroź. Warto pamiętać również o tym, że porcja która miała już kontakt ze śliną dziecka (np. poprzez wsadzaną do miseczki łyżkę) bezwzględnie nie powinna być dłużej przechowywana. Pamiętajmy również o tym, że o ile nie posiadamy specjalnego sprzętu do sterylizacji słoiczków, pasteryzacja słoików to trochę za mało, aby zapewnić bezpieczeństwo naszym maluchom i przygotowywać domowe słoiki. Zarówno przetwory zawierające mięso, ryby, ale nawet warzywno-owocowe mogą rodzić ryzyko powstawania zagrażającej życiu bakterii produkującej toksynę botulinową. Jedynie przetwory owocowe oraz kiszonki można zamykać na dłużej w pasteryzowanych w domowych warunkach słoikach.
Przepisy na obiad dla niemowlaka
Standardowe przepisy, które są powszechnie lubiane i łatwo dostosować je nawet do najmłodszych dzieci to zupy z warzyw i ziemniaków lub innego produktu skrobiowego, z dodatkiem oliwy, bądź też makaron z sosem pomidorowym z mięsem lub soczewicą, albo naleśniki z twarożkiem lub hummusem. W pierwszych miesiącach rozszerzania diety świetnie sprawdzają się różnego rodzaju placuszki, naleśniki czy miękkie muffiny – ucieszą i małych i dużych! Jeśli szukasz inspiracji, zajrzyj do bazy przepisów HELPA! Sprawdź również pomysły HELPY na kolorowe zupy dla dziecka.
Podsumowanie
Czas rozszerzania diety dziecka może być okazją by z większą uważnością spojrzeć na swój talerz. Dla malucha gotujemy warzywa, więcej pieczemy i gotujemy na parze. Jedząc to samo, możemy zadbać też o własną dietę, warto!
Bibliografia:
Szajewska i wsp., 2021: Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, „Standardy Medyczne. Pediatria” t.18, s.805-822