
Tofu - co to jest i czy warto włączyć je do rodzinnego menu ?
Tofu jest produktem roślinnym, wytwarzanym z nasion soi - poprzez ich moczenie w wodzie, następnie zmielenie (powstaje „mleko sojowe”) i poddanie koagulacji, w wyniku czego wytrąca się skrzep (tofu) i oddziela się „serwatka”. Coś Wam to przypomina? Tak! Tofu powstaje podobnie jak twaróg, dlatego jest czasem nazywane sojowym „serem”. Jakie są wady i zalety tego roślinnego „twarogu”?
Zamiennik mięsa, może być też źródłem wapnia.
Tofu jest pełnowartościowym źródłem białka (zawiera wszystkie niezbędne aminokwasy w odpowiedniej ilości i proporcjach), co jest rzadkością wśród produktów roślinnych. Dzięki temu tofu jest świetnym zamiennikiem mięsa, jaj czy twarogu, które są źródeł białka w diecie malucha. Jednocześnie zawiera lepszy profil kwasów tłuszczowych, nie zawiera cholesterolu oraz dostarcza niewielkich ilości błonnika. Co ważne, jeśli jako koagulant użyto związku wapnia, tofu może być świetnym źródłem tego ważnego w diecie dzieci składnika. Ze względu na to, że wapń może konkurować z żelazem i zmniejszać jego wchłanianie, nie jest to jednak priorytetem, aby tofu podawane niemowlakom było fortyfikowane lub zawierało dodatek wapnia. W przypadku starszych dzieci można jednak zwrócić na to uwagę i poszukać „chlorku wapnia” w wykazie składników wybieranego w sklepie tofu.
Tofu jest zdrowe i dobre dla środowiska!
Jak wskazują badania, spożywanie tofu może mieć wiele korzyści zdrowotnych. Stwierdza się, że spożywanie białka roślinnego zmniejsza ryzyko wielu chorób cywilizacyjnych. Istnieją dowody, że produkty sojowe w przewodzie pokarmowym, a także pod wpływem obróbki termicznej i fermentacji, są źródłem biologicznie czynnych peptydów, które nazywane są nutraceutykami, o działaniu przeciwutlenianiającym, przeciwcukrzycowym, przeciwnowotworowym. Powszechnie wiadomo również, że zamiana produktów spożywczych pochodzenia odzwierzęcego na roślinne jest korzystne pod kątem dbałości o środowisko, a jako rodzice powinniśmy zwracać na to uwagę – dbajmy o planetę, bo innego miejsca do życia dla naszych dzieci i wnuków jeszcze nie odkryliśmy.
Fitoestrogeny a gospodarka hormonalna dzieci
Wiele osób martwi się, że zawarte w soi tzw. fitoestrogeny, czyli niesteroidowe związki naturalnie występujące np. w tofu, przypominające swoją budową molekularną hormony z grupy estrogenów, w organizmie wykazują podobne działanie do estrogenów. Jednak znacząco słabsze i jak wskazują badania – nie stanowią zagrożenia dla gospodarki hormonalnej dziewcząt ani chłopców. Wysokiej jakości, rzetelne publikacje naukowe (m.in. opublikowana w 2021 roku metaanaliza z renomowanego pisma naukowego Plos One) wskazują na brak różnic w dojrzewaniu między dziećmi spożywającymi produkty sojowe oraz tymi, które ich nie spożywały. Ponadto, już wcześniej dowiedziono, że to właśnie spożycie produktów sojowych w wieku przed osiągnięciem dojrzałości płciowej może przynosić największe korzyści, m.in. istotnie zmniejszać ryzyko nowotworów piersi w wieku dorosłym. Jedyne przypadki, kiedy opisano negatywny wpływ izoflawonów na organizm, dotyczyły spożycia bardzo dużych ilości produktów sojowych, np. 12 szklanek napoju sojowego. Ostatecznie, w dużym przeglądzie literatury naukowej wydanym w 2022 roku badacze wnioskują, że dowody nie potwierdzają klasyfikacji izoflawonów jako substancji zaburzających gospodarkę hormonalną. Jeśli więc Twoje dziecko nie spożywa wyłącznie produktów sojowych i stosuje różnorodną dietę – korzystanie z takich produktów jak tofu w zwyczajowych ilościach jest jak najbardziej wskazane.
Jak wybrać tofu dla niemowlaka?
Jeszcze kilka lat temu tofu nie było tak łatwodostępne i popularne, jednak obecnie można kupić różne rodzaje tofu (naturalne lub wędzone) w każdym większym sklepie, nawet w kilku wersjach smakowych. Podczas wyboru tofu dla dziecka, kierowałabym się głównie brakiem dodatku soli (sprawdź wykaz składników na etykiecie). Niewielkie ilości soli wykazane w tabeli wartości odżywczych (<0,5g soli/100 g) mogą być wynikiem naturalnej zawartości sodu w tym produkcie. Najlepiej wybierać tofu naturalne, ewentualnie z dodatkami smakowymi, jak np. czosnek niedźwiedzi lub bazylia. Do pierwszego roku życia nie musi być to tofu wzbogacone w wapń, jednak dla starszych dzieci warto zwrócić na to uwagę, o czym pisałam wcześniej (szukaj w wykazie składników chlorku wapnia będącego koagulantem lub dodatku – fortyfikacji – samego wapnia).
Jak podawać tofu niemowlakowi?
Tofu – podobnie jak twaróg – jest produktem bardzo uniwersalnym. Ze względu na to, że soja może być alergizująca dla dzieci, warto pierwszy raz podać tofu naturalne, w małej ilości (np. 1 plasterek), bez innych nowych produktów w diecie malucha. Można podać je w kawałku lub w postaci pasty (zmiksowane np. z oliwą lub olejem lnianym) czy placuszków, zawierających znane już wcześniej dziecku składniki (np. kaszkę, banana, jajko). Bardziej doświadczonym niemowlakom możemy podawać tofu pod postacią curry z warzywami, „tofucznicy”, kotletów, muffinów czy bezjajecznej formy szakszuki lub pasty „bezjajecznej”. Warto sprawdzić różne formy podania tofu w diecie Twojego malucha. Obecnie w internecie można znaleźć ciekawe przepisy z tofu dla dzieci.
Tofu a alergie
Tofu jest wytworem sojowym, więc może być potencjalnym alergenem. Jeśli jednak Twoje dziecko nie ma alergii na soję, może spożywać posiłki z tofu. Ponadto tofu świetnie sprawdzi się jako zamiennik dla alergików, np. na białka mleka krowiego lub jajka, ponieważ potrawy wykonane z tofu (jak wspomniana wcześniej tofucznica, szakszuka, pasta „bezjajeczna” czy twarożek) do złudzenia przypominają posiłki mleczne i z użyciem jaja. Jest to istotne, ponieważ co pewnie mogą potwierdzić rodzice dzieci alergików – warto szukać potraw przypominających te, które spożywane są np. przez inne dzieci w grupie (dzieci nie lubią jeść czegoś innego same, a raczej chętnie próbują i jedzą to samo co grupa rówieśnicza czy rodzina).
Podsumowanie
Tofu jest świetnym źródłem białka, wapnia i składników prozdrowotnych. Warto uwzględniać je w diecie malucha, nie tylko w dietach wegetarian, ale u wszystkich, jako element zrównoważonej, zbilansowanej diety.
Przykładowy przepis z tofu dla całej rodziny
Omleciki z brokułami i marchewką (autorka przepisu: Magdalena Jutrzenka)
Składniki:
-
180 g tofu naturalnego,
-
3/4 szklanki niesłodzonego napoju roślinnego,
-
3 łyżki płatków drożdżowych,
-
4-5 łyżek Bio Kaszki Owsiano-Orkiszowo-Gryczanej z Soczewicą,
-
1 łyżka skrobi ziemniaczanej,
-
1/2 łyżeczki kurkumy,
-
1 szklanka drobno posiekanego brokuła,
-
1 szklanka drobno posiekanej marchewki.
Przygotowanie:
Marchewkę i brokuła drobno posiekaj, można wykorzystać rozdrabniacz z ostrzem typu S. W kielichu blendera zmiksuj tofu, napój roślinny, płatki drożdżowe, skrobię, kurkumę, Bio Kaszkę Owsiano-Orkiszowo-Gryczaną z Soczewicą.
Powstałą masę przelej do miski i wymieszaj z posiekanymi warzywami. Łyżką nakładaj na suchą lub delikatnie posmarowaną olejem patelnię niewielkie placuszki i smaż z obu stron na złoty kolor.
Więcej roślinnych przepisów dla całej rodziny znajdziecie w naszym e-booku "Rozszerzanie diety z Helpą. Pomysły na roślinne dania dla najmłodszych."
Bibliografia:
-
Wilk, 2017: SOJA ŹRÓDŁEM CENNYCH SKŁADNIKÓW ŻYWIENIOWYCH, ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2017, 24, 2 (111), 16 – 25
-
Messina i wsp., 2017: Health impact of childhood and adolescent soy consumption, Nutr. Rev. 2017 Jul 1;75(7):500-515
-
Oliveira I wsp., 2012: Association between a soy-based infant diet and the onset of puberty: A systematic review and meta-analysis, PLoS One 2021, 18;16(5):e0251241
-
Messina I wsp., 2022: Neither soyfoods nor isoflavones warrant classification as endocrine disruptors: a technical review of the observational and clinical data, Crit Rev Food Sci Nutr.2022;62(21):5824-5885.