Kasza jaglana – właściwości i wartości odżywcze

Drobne, żółte kuleczki z charakterystyczną ciemną kropką – kasza jaglana. Znana od lat na polskich stołach, teraz przeżywa swój renesans dzięki popularyzacji wegetarianizmu i zdrowego stylu życia. Została na chwilę zapomniana, by teraz wrócić ze zdwojoną siłą.

Z czego jest kasza jaglana?

Nazwa kaszy pochodzi z języka prasłowiańskiego. Słowo „jagły” oznacza proso. To właśnie proso było jednym z głównych zbóż spożywanych na naszych ziemiach przez Słowian. Panicum miliaceum – trawa, z której powstaje kasza jaglana, jest jedną z najstarszych roślin uprawnych znanych na całym świecie. Jej hodowle można spotkać na południu Rosji, w Azji Środkowej, Indiach, Chinach, a nawet Japonii. W Polsce również - i to właśnie z polskich ekologicznych upraw pochodzą zboża użyte w kaszkach HELPA. Wysokość rośliny dochodzi do 150 cm, przez co trudno ją pomylić z żadną inną. Posiada grube okazałe łodygi i drobne długie liście, kwiaty są purpurowe, gęste, zebrane w wiechy.

Proso – właściwości, odmiany i zastosowanie

Jedną z podstawowych zalet prosa jest naturalny brak glutenu, co sprawia że z powodzeniem może być włączona do diety osób chorujących na celiakię, o ile ma symbol przekreślonego kłosa na opakowaniu.Oprócz tego zawiera szereg witamin (m.in. witaminy z grupy B, kwas foliowy) oraz magnezu, który zmniejsza ryzyko miażdżycy oraz zwiększa wrażliwość na działanie insuliny, która reguluje poziom cukru we krwi. Proso zawiera też solidną dawkę błonnika, który reguluję perystaltykę jelit oraz, jak donoszą najnowsze metaanalizy, obniża ryzyko raka piersi u kobiet.

Obecnie znamy kilka odmian prosa wykorzystywanych w kuchni, ale nie tylko. Proso zwyczajne uprawiane w celach spożywczych znamy głównie pod postacią kaszy jaglanej. Proso zwyczajne można spotkać w formie ekspandowanej, znanej także jako proso dmuchane. Ziarniaki prosa poddawane są działaniu wysokiej temperatury i ciśnienia, przez co nabierają objętości i lekkości. Stanowią świetny półprodukt wykorzystywany w produkcji słodyczy, jak również dodatek do deserów, jogurtów, musli czy domowych wypieków. Jagły wykorzystywane są również w ogrodnictwie czy florystyce. Proso rózgowate często zdobi rabaty kwiatowe i ogrody. Proso włosowate natomiast, ze względu na swoją charakterystyczną budowę kwiatostanu, stanowi efektowny dodatek do bukietów czy dekoracji florystycznych.

Kasza jaglana – właściwości

Kasza jaglana zawiera stosunkowo niedużo kalorii – 100 g suchej kaszy to ok. 350 kcal. Jedną z jej kluczowych pozytywnych cech jest brak glutenu, przez co jest dobrym zamiennikiem produktów mącznych dla osób cierpiących na nietolerancję tego białka. Zawiera żelazo,  jednak należy pamiętać że pierwiastek ten przyswaja się z kaszy słabiej niż np. z mięsa, dlatego należy łączyć ją w posiłku ze źródłami witaminy C (owoce, brokuły, papryka, kiszonki) oraz nie popijać potraw jaglanych kawą i herbatą. Dzięki temu żelazo z kaszy przyswajać się będzie lepiej. Ponadto kasza jaglana jest bogatym źródłem witamin z grupy B, które wspomagają pracę układu nerwowego oraz pierwiastków takich jak mangan, miedź, czy cynk wpływających m.in. na odporność. Warto pamiętać, że indeks glikemiczny ugotowanej kaszy jaglanej wynosi 70, co jest dość wysoką wartością. Osoby z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej nie powinny spożywać jednorazowo bardzo dużych porcji kaszy i najlepiej łączyć ją z warzywami i/lub orzechami, pestkami nasion, które obniżą ładunek glikemiczny posiłku.

Kasza jaglana – wartości odżywcze

W 100 g kaszy znajdziemy aż 70g węglowodanów, ok 3 g tłuszczów oraz aż 11 g białka, co jest dość sporą ilością. Oprócz wyżej wspomnianych wartości odżywczych kasza jaglana zawiera lecytynę, która korzystnie wpływa na pamięć i koncentrację, oraz antyoksydanty, opóźniające proces starzenia się.

Kasza jaglana – jak gotować?

Ze względu na specyficzną goryczkę wyczuwalną w smaku kaszy, trzeba ją poddać zabiegowi tzw. „zahartowania”. Polega on na tym, że przed wrzuceniem jaglanki do gotowania trzeba ją przepłukać na zmianę zimną i ciepłą wodą. Zabieg powtarzamy kilkukrotnie. Można to zrobić na sitku lub innym drobnym durszlaku. Z tego powodu warto kupować kaszę w większych opakowaniach, a nie foliowych torebkach, by móc poddać ją hartowaniu. Po tej czynności postępujemy zgodnie z instrukcją gotowania umieszczonej na opakowaniu. Innym sposobem usunięcia goryczki jest podprażenie kaszy na suchej patelni przed jej gotowaniem.

Czy kasza jaglana jest zdrowa?

Oczywiście, że tak. A zwłaszcza jako element zbilansowanej, różnorodnej diety! Kasza jaglana jest zaliczana do kasz gruboziarnistych, czyli tych które w diecie powinniśmy wybierać najczęściej. Charakteryzują się korzystnym wpływem na mikrobom jelitowy, wpływający nie tylko na naszą odporność, trawienie, cerę, ale nawet... nasz nastrój! Jest świetnym komponentem diet uznawanych za jedne z najzdrowszych na świecie - śródziemnomorskiej, tzw. DASH (przeciw nadciśnieniu) czy opartej na niskoprzetworzonej produktach roślinnych. Regularne spożycie kaszy jaglanej przez osoby zdrowe może obniżyć ryzyko wystąpienia cukrzycy typu drugiego. Dodatkowo kasza jaglana nie jest częstym czynnikiem uczulającym, więc może wspierać jadłospisy alergików.

Kasza jaglana dla dzieci

Jak to jest z naszymi pociechami? Kasza jaglana dla niemowlaka zalecana jest już od początku rozszerzania diety - a zalecamy ją rozszerzać po skończonym 6. miesiącu. Można podawać ją w postaci kleiku, placuszków, gofrów lub elementu zupek warzywnych. Kasza jaglana świetnie nadaje się też jako składnik zdrowych deserów, co może ucieszyć mamy małych łasuchów.