Zdrowe żywienie dzieci - zbilansowana dieta bogata w składniki odżywcze

Pierwsze trzy lata życia dziecka to okres bardzo istotny dla kształtowania późniejszych upodobań i nawyków żywieniowych dziecka.

Żywienie dzieci - składniki odżywcze w diecie dziecka

W okresie 1000 pierwszych dni nasz maluch intensywnie rośnie i rozwija się. Jest to okres tzw. programowania żywieniowego, podczas którego kształtuje się również metabolizm, dojrzewa układ immunologiczny, nerwowy i pokarmowy. 

Zapotrzebowanie na składniki mineralne w diecie dziecka

Ważne składniki mineralne, niezbędne dla prawidłowego rozwoju to głównie wapń, żelazo, witamina D, kwasy omega 3, cynk. Aby zapewnić dziecku odpowiednią ilość energii, białka, tłuszczu, a także wszystkich potrzebnych witaminy i składników mineralnych,  kluczowe znaczenie będzie miała zróżnicowana, odpowiednio zbilansowana dieta.  Przy planowaniu dziecięcych jadłospisów warto skorzystać z tzw. modelowego talerzyka żywieniowego dla dzieci  w wieku 1-3 lub z Piramidy Zdrowego Stylu Życia, która została opracowana przez Instytut Żywności i Żywienia, dla dzieci już o 4 roku życia.

Zapotrzebowanie na składniki odżywcze w diecie dziecka

Mimo, że jest szeroki dostęp do wielu materiałów, publikacji dotyczących żywienia dzieci, w praktyce okazuje się jednak, że dbanie o prawidłowe żywienie dziecka nierzadko okazuje się dla rodziców sporym wyzwaniem. Wysokie zapotrzebowanie na składniki odżywcze, przy małej pojemności żołądka, stan zdrowia (diety eliminacyjne, anemia, zaparcia), wpływ otoczenia (reklamy, produkty dedykowane dzieciom o wątpliwym składzie), sprawiają, że w diecie małych często brakuje podstawowych składników odżywczych szczególnie żelaza, witaminy D, wapnia, kwasów omega 3. Dodatkowo dzieci w wieku 2–5 lat często odmawiają jedzenia lub spożywają względnie małe porcje, nie chcą jeść określonych produktów lub preferują wyłącznie kilka określonych pokarmów. 

Sporym problemem również jest zbyt szybkie wprowadzenia posiłków z tzw. dorosłego stołu, które składem i jakością odbiegają od potrzeb małego brzuszka.  W efekcie ilość przekąsek, produktów przetworzonych lub słodkich napojów jest zbyt wysoka, co skutecznie zmniejsza apetyt na wartościowe dania.

Kształtowanie nawyków żywieniowych dzieci

Biorąc pod uwagę wszystkie możliwości i wyzwania, pamiętajmy przede wszystkim, że to my rodzice mamy realny i długotrwały wpływ na zdrowie dziecka i kształtowanie dalszych nawyków żywieniowych. Kluczowa zasada to „odżywiamy” nie tylko karmimy, czyli posiłki powinny być tak przygotowane, aby odpowiadały na potrzeby żywieniowe dzieci w danej grupie wiekowej. Naszym celem nie jest to, aby  dziecko „zjadło”, lecz aby „zjadło dobrze, wartościowo”. Posiłki komponujemy w taki sposób, aby w małej porcji było jak najwięcej składników odżywczych.  Żadne suplementy nie powinny zastępować zbilansowanej diety.

 

 

Zdrowe żywienie dzieci - zadbajmy o to, aby posiłki były:

• zróżnicowanie - przygotowywane w oparciu o wszystkie grupy produktów tj

- warzywa, owoce- najlepiej sezonowe, lokalne, będące źródłem witamin

- produkty zbożowe, pełnoziarniste będące źródłem błonnika, żelaza, magnezu, witamin z grupy B tj kasze, płatki naturalne

- źródła białka zwierzęcego, roślinnego tj rośliny strączkowe, jajka, chude mięso oraz również tłuste ryby

- produkty mleczne, będące źródłem cennego wapnia. Szczególnie cenne produkty fermentowane jak bakterie probiotyczne

- dobre tłuszcze tj olej rzepakowy, oliwa z oliwek, siemię lniane, pestki dyni, słonecznika, sezam, orzechy

• pozbawione przetworzonej żywności, w tym również przekąsek słonych, słodkich
• przyprawiane wyłącznie ziołami, bez dodatku soli
• gotowane, duszone, pieczone, z ograniczeniem potraw smażonych

Składniki odżywcze, których brakuje w diecie dziecka:

• Kwasy omega 3; tłuste ryby, siemię lniane, olej rzepakowy tłoczony na zimno, nasiona chia
• Wapń; produkty mleczne, napoje roślinne wzmacniane wapniem (mleko ryżowe dopiero po 4 roku życia podajemy !), warzywa zielone, rośliny strączkowe, suszone owoce
• Żelazo; hemowe produkty pochodzenia zwierzęcego, niehemowe produkty pochodzenia roślinnego
• Cynk; żółtko, sezam, pestki dyni, kakao, nerkowce, słonecznik i olej lniany

 

Dieta dopasowana do wyjątkowych potrzeb malucha jest jednym z podstawowych elementów wspierających jego prawidłowy wzrost i rozwój na dalsze lata.  Najważniejsza zasada to urozmaicenie – im dieta będzie bogatsza, tym mniejsze prawdopodobieństwo,  że zabraknie ważnych dla  zdrowia i rozwoju składników lub unikniemy pojawienia się pewnych produktów w nadmiarze, co również będzie miało negatywny wpływ na wrażliwy organizm.

Dobrych i zdrowych nawyków żywieniowych dzieci, niezależnie od wieku uczą się od swoich rodziców. Jest to najlepszy sposób kształtowania prawidłowych postaw.

Magiczna moc wspólnego jedzenia

Dla  dzieci najcenniejszą lekcją prawidłowego odżywiania są wspólne rodzinne posiłki.  Zadbajmy więc o to, aby, również z troski o własne zdrowie i dobre samopoczucie, na stole pojawiły się produkty, które spełniają kryteria prawidłowej diety dla małego dziecka, zarówno pod kątem jakości, bezpieczeństwa. Jedzenie przy jednym stole budzi  zaufanie, kreuje odpowiednie wzorce, daje poczucie bezpieczeństwa i jednoczy rodzinę. Planując wspólne posiłki, jesteśmy w stanie uregulować swój styl żywienia i bardziej świadomie wybierać to co otrzymają domownicy.

 

Spożywanie posiłków to nie tylko dostarczanie wartości odżywczych, to również czas, podczas którego możemy nauczyć się rozpoznawać  sygnały jakie daje nam dziecko pod kątem wielkości porcji i poczucia sytości. Dla wielu rodziców spore wątpliwości budzi jednak „wielkość porcji dla dziecka”.  W razie, gdy zjedzona porcja, w opinii rodzica jest za mała, pojawiają się zachęty takie jak  „jeszcze jedna łyżeczka”,

Tak naprawdę, małe dziecko jest w stanie zakomunikować, że jego brzuszek jest już pełny. Pojemność brzuszka można odnieść do wielkości piąstki małego dziecka… Prawda, że niewiele? 😊 W swojej praktyce często obserwuję jadłospisy maluszków, które mają po 8-10 posiłków ! Każda przekąska, która dostarcza kalorii, to dla dziecka również porcja.

 Warto nauczyć się rozpoznawać sygnały świadczące o sytości malucha. W przeciwnym razie, przymus, konieczność zjedzenia pełnej porcji, stres sprawi, że maluch będzie mniej chętny do jedzenia. Jeżeli dziecko podczas karmienia zwalnia tempo jedzenia, przestaje ssać, wypluwa smoczek, odpycha łyżeczkę, zaciska usta, to wyraźnie sygnalizuje rodzicom, że nie chce już jeść.

Pamiętajmy, świadome odżywianie dotyczy również wielkości zjadanych porcji !

 

 

 

autor wpisu: Małgorzata Talaga-Duma

Psychodietetyk, Specjalizacja Żywienie Dzieci

Autorka https://jedzzglowa.pl/