Alergia pokarmowa u niemowląt a rozszerzanie diety

Rozszerzanie diety w wielkim skrócie polega na stopniowym wprowadzeniu nowego pokarmu do diety niemowlaka. To etap emocjonujący i ważny! Emocjonujący, bo rodzic z uwagą, skupieniem i niekiedy niemałym stresem przygotowuje i obserwuje, jak niemowlak radzi sobie z jedzeniem.

Dla dziecka jest emocjonujący, bo nowe jedzenie to odkrywanie, poznawanie i niezła zabawa. A ważny, ponieważ m.in. na tym etapie należy w naturalny sposób uzupełniać dziecku zapasy żelaza i innych składników mineralnych, których zapasy powoli się kończą.

W trakcie rozszerzania diety pojawiają się często pytania: a co z produktami alergizującymi? Kiedy je wprowadzić do diety? I czy jeżeli rodzic ma alergię, to czy dziecko również będzie ją miało? Na te wszystkie pytania postaramy się odpowiedzieć w poniższym artykule.

Które produkty uznaje się za potencjalnie alergizujące?

Wśród najczęściej występujących alergenów wymienia się: białka mleka krowiego (dowiedz się więcej, czym zastąpić mleko krowie), jajka - szczególnie białka jaja kurzego (przeczytaj więcej o zamiennikach jajek), zboża zawierające gluten, orzechy ziemne, orzechy drzewne, sezam, seler, skorupiaki i ryby oraz cytrusy. Należy jednak mieć świadomość, że właściwie każdy produkt może wywołać alergię.

Warto podkreślić, że alergia jest sprawą indywidualną, stąd tak ważna jest obserwacja reakcji na poszczególne produkty wprowadzane do diety dziecka.

Kiedy wprowadzać produkty potencjalnie alergizujące do diety dziecka?

Według obecnych zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) rozszerzanie diety należy rozpocząć najlepiej po ukończeniu 6. miesiąca życia i wtedy, gdy dziecko będzie wykazywało wszystkie oznaki gotowości (o oznakach gotowości do rozszerzania diety pisaliśmy TUTAJ).

Nie ma danych potwierdzających, że produkty alergizujące powinny być wprowadzane później, dlatego można wprowadzać je w tym samym czasie, co resztę produktów. Ich późniejsze wprowadzenie do diety nie zmniejsza ryzyka pojawienia się reakcji alergicznych. ¹ Pamiętajmy, aby przygotowywać produkty dostosowane do wieku i umiejętności dziecka. Przykładowo - orzechy możemy podawać dzieciom już w początkowych miesiącach rozszerzania diety, ale należy pamiętać o ich właściwym rozdrobnieniu z uwagi na ryzyko zadławienia.

Ale! Niezależnie od kwestii związanych z tematem alergii istnieje kilka produktów, które znajdują się na liście produktów zakazanych na początku rozszerzania diety, np. mleko kozie, napój ryżowy, miód czy cukier. Jakie to są produkty i czemu nie wolno podawać ich niemowlakowi do 1 roku życia -pisaliśmy w artykule TUTAJ.

Zgodnie z najnowszymi zaleceniami mleko krowie nie powinno być podawane dziecku do picia jako zamiennik mleka mamy lub mieszanki mlekozastępczej w pierwszym roku życia. Podstawą diety nadal ma pozostać mleko mamy lub mieszanka mlekozastępcza. Mleko krowie nie powinno stanowić podstawy posiłku do pierwszego roku życia dziecka, może być jedynie dodatkiem do dania. Od początku rozszerzania diety możemy wprowadzać nabiał i produkty mleczne, mając na względzie powyższe uwagi.

Jeszcze do niedawna wytyczne dotyczące rozszerzania diety określały kolejność wprowadzania produktów do diety niemowlaka. Produkty alergizujące znajdowały się na liście nawet dopiero po 2. roku życia! Jednak rozszerzanie diety jest dziedziną, która nieustannie i dynamicznie się rozwija. Podejmowanych jest wiele badań, które mają pokazać najlepsze rozwiązania i praktyki w tym zakresie.

U kogo występuje ryzyko pojawienia się alergii?

Szacuje się, że w grupie wiekowej 0-3 lata częstotliwość pojawienia się reakcji alergicznych wynosi około 6-8%.²

Objawy alergii pokarmowej mogą pojawić się u każdego dziecka. Jeżeli jednak u rodzica, rodziców lub rodzeństwa zdiagnozowano alergię, istnieje większe ryzyko jej wystąpienia. Dlatego nowe pokarmy do diety niemowlaka należy wprowadzać bezpiecznie i według kilku wskazówek. Jakich? Podpowiadamy niżej.

Jak wprowadzać do diety produkty potencjalnie alergizujące?

Jak zatem bezpiecznie rozpocząć wprowadzanie produktów do diety niemowlaka? Oto kilka wskazówek:

Dobrym wyborem na początek będą warzywa - warto postawić na zielone lub sezonowe z dobrego zaufanego źródła.
Nowe produkty do diety dziecka warto wprowadzać pojedynczo i obserwować czy nie pojawiają się ewentualnie reakcje alergiczne. Jeżeli zaniepokoją Cię jakiekolwiek objawy skórne bądź inne, należy skonsultować je z lekarzem. Dlaczego? Bo niepokojące objawy alergii pokarmowej mogą poprzedzać wystąpienie wstrząsu anafilaktycznego, który jest zagrożeniem dla zdrowia i życia.³
Warto prowadzić notatki. Co w nich zapisać? Kilka bazowych informacji, m.in. kiedy, jakie produkty i w jakiej ilości zostały podane dziecku. Warto także zapisywać ewentualne reakcje i objawy alergii pokarmowej, które po wprowadzeniu produktu Cię zaniepokoiły. Taki spis będzie bardzo pomocny przy wizycie u pediatry lub dermatologa.
Jeżeli wiesz, że Twoje dziecko ma alergię na konkretne składniki, uważnie czytaj etykiety. Sprawdzaj, co wchodzi w skład danego produktu. W przypadku pojawienia się w nim alergenu, produkt należy wyeliminować z diety. Czytając etykiety pamiętaj również o zasadzie: czym prostszy i krótszy skład, tym lepiej. Wybieraj produkty naturalne i ekologiczne - bez soli, cukru, aromatów czy sztucznych barwników. Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego w przypadku produktów, które mogą powodować alergie lub reakcje nietolerancji, producent ma obowiązek jednoznacznie oznaczyć obecność alergenów w składnikach produktu.⁴
Nie zapominaj jednak, że produkty alergenne to źródło witamin i wartości odżywczych. Warto zatem zapoznać się z listą zamienników, które po pierwsze umożliwią przygotowanie poszczególnych dań, a po drugie takich, które uzupełnią niedobory wynikające z wyeliminowania alergenu z diety.