Kasza jęczmienna – właściwości, wartości odżywcze
Kasza jęczmienna – jedna z najpopularniejszych kasz na polskim stole. Nic dziwnego, skoro dobroczynne działanie jęczmienia było znane już w starożytności. Poniżej kilka ważnych i ciekawych informacji na temat tego znanego dodatku w naszej rodzimej kuchni, bez którego żaden krupnik nie może się obejść.
Kasza jęczmienna – właściwości
Kasza jęczmienna jest bardzo bogatym źródłem witamin z grupy B, które wspomagają funkcjonowanie układu nerwowego. Znajdziemy tam także witaminy A i E. Te z kolei wpływają na poprawę wyglądu skóry i paznokci. Jest również źródłem takich pierwiastków jak magnez i potas, które wspomagają utrzymywanie stabilnego ciśnienia krwi. Kasza zawiera sporą ilość błonnika. Wspomaga on pracę jelit oraz działanie całego układu pokarmowego, a beta-glukany będące rozpuszczalną formą błonnika obniżają poziom cholesterolu we krwi oraz wspomagają kontrolę poziomu cukru. Niestety, pomimo tak wielu dobrych składników kasza jęczmienna jest również źródłem glutenu, co wyklucza ją w diecie osób chorujących na celiakię.
Kasza jęczmienna – wartości odżywcze
100 g suchej kaszy jęczmiennej to tylko 350 kcal. Kasza jęczmienna jest cennym źródłem błonnika W zależności od formy (surowej lub przetworzonej) zawiera różne poziomy składników odżywczych. I tak 100 g surowej niełuskanej kaszy zawiera 12,48 g białka, 73 g węglowodanów i 2,30 g tłuszczy, podczas gdy 100 g polerowanej kaszy jęczmiennej to 9,91 g białka, 77 g węglowodanów i 1,16 g tłuszczy. Różnica jest również w proporcji witamin i mikroelementów. Proces przetwarzania kaszy powoduje zmniejszenie ilości witamin z grupy B, witaminy E, magnezu oraz potasu.
Odmiany jęczmienia
Jęczmień jest jednym z najwcześniej znanych zbóż. Pierwsze uprawy są datowane na 7 tys. lat p.n.e., a w Egipcie i Grecji jęczmień był jednym z podstawowych elementów menu. Używany w produkcji spożywczej przetrwał do dziś. Obecnie wyróżnia się dwa główne rodzaje – jęczmień ozimy oraz jary. Różnią się one porą roku wysiewu oraz warunkami uprawy. We wrześniu siejemy jęczmień ozimy, by uzyskać plon w kolejnym roku. Jęczmień jary natomiast wysiewamy w marcu bądź kwietniu, a plon otrzymujemy jeszcze w tym samym roku. Wśród obu rodzajów znajdziemy różne odmiany tego zboża, które są wykorzystywane w różnych gałęziach produkcji spożywczej.
Słód jęczmienny jest kluczowym składnikiem w produkcji piwa. Dzięki niemu powstaje brzeczka – mieszanina zawierająca dużą zawartość cukrów. Taka gotowa brzeczka jest przekształcana przez drożdże w piwo, które po procesie filtracji i leżakowania trafia w butelkach na nasze stoły. Do powstania słodu jęczmiennego wykorzystywany jest tak zwany jęczmień browarny.
Oprócz przemysłu browarnego duża część uprawy jęczmienia jest przeznaczana dla przemysłu paszowego. W Polsce jest to około 70% zasiewu. Do tego wykorzystywane są odmiany tzw. jęczmienia paszowego. Ostatnio coraz większą popularność zdobywają 7-dniowe sproszkowane pędy jęczmienia (tzw. jęczmień zielony), które podbijają rynek superfoods jako dodatek do koktajli czy deserów. Będące konkurencją dla chlorelli i spiruliny, stanowią bogate źródło witamin i minerałów
Kasza jęczmienna – rodzaje
Spośród kasz jęczmiennych można wyróżnić kilka rodzajów. Wszystko zależy od tego, jak obrobione zostało ziarno. Kasza pęczak – tradycyjna kasza jęczmienna, to ziarno oczyszczone jedynie z łuski. Kasza wiejska (tzn. łamany pęczak) to także ziarno oczyszczone, ale niewypolerowane. Kasza perłowa natomiast to rozdrobniony wypolerowany pęczak. Tutaj też wyróżnia się kilka rodzajów: grubą, średnią i drobną.
Kasza jęczmienna – gotowanie
Gotowanie kaszy jęczmiennej zależy od jej rodzaju oraz od tego, do jakiego dania chcemy jej użyć. W pierwszej kolejności trzeba przepłukać ją na sitku pod bieżącą wodą. Ze względu na to, że zwiększa swoją objętość podczas gotowania, inaczej będziemy traktować ją jako dodatek do krupniku, a inaczej, gdy przygotowujemy kaszę do sosu. Standardowa proporcja gotowania kaszy na sypko to 1 szklanka kaszy na 2 szklanki wody. Proporcja na półgęsto to 1 szklanka kaszy na 2,5 szklanki wody. Jeśli potrzebujemy przygotować kaszę na gęsto, zwiększamy ilość wody do 3,5 szklanki. Gotujemy wg czasu podanego na opakowaniu, ale we wszystkich przypadkach kasza powinna wchłonąć całą dodaną wodę.
Czy kasza jęczmienna jest zdrowa?
Kasza jęczmienna jest źródłem wielu minerałów i witamin. Oprócz wyżej wymienionych można znaleźć w niej miedź wspomagającą układ nerwowy, selen wchodzący w skład skóry i włosów oraz witaminę K biorącą udział w procesie krzepnięcia krwi. Jednak warto pamiętać, że proces przetwarzania pęczaku wpływa na obniżenie poziomu niektórych substancji odżywczych. Stąd warto urozmaicać jadłospis o różne rodzaje kasz jęczmiennych.
Kasza jęczmienna dla niemowlaka
Kaszę jęczmienną jako źródło glutenu można powoli wprowadzać już od początku rozszerzania diety, czyli po skończonym 6. miesiącu. Można rozpocząć od kaszy perłowej bądź łamanej w formie dodatku do zup lub w formie drobnej kaszki - jak w przypadku kaszek HELPA oraz podawać kaszę pęczak jako dodatek do obiadu Możliwości jest naprawdę wiele.
Źródła:
[1] https://www.ekologia.pl/styl-zycia/proso-opis-wlasciwosci-i-zastosowanie-zboze-proso-ciekawostki/
[3] Rzedzicki Z., Wirkijowska A., „Charakterystyka składu chemicznego przetworów jęczmiennych ze szczególnym uwzględnieniem składu błonnika pokarmowego”
[4] https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/zywienie/52545,co-moze-jesc-dziecko-w-1-roku-zycia