Jogurt, kefir i maślanka dla niemowlaka - od kiedy można podawać i jakie produkty wybrać?
Zgodnie z aktualnymi wytycznymi odnośnie żywienia niemowląt, nie zaleca się podawania mleka krowiego do picia przed ukończeniem 12 miesiąca życia, natomiast można wprowadzić je już na etapie rozszerzania diety. Niewielkie ilości mleka krowiego można wykorzystać do przygotowania posiłków np. naleśników, placuszków, gofrów czy owsianki, kaszki. A co w przypadku fermentowanych przetworów mlecznych? Od kiedy można je proponować? Jakie wybierać i na co zwrócić uwagę? Odpowiedzi na te pytania znajdziecie w artykule.
Dlaczego warto włączyć do diety fermentowane produkty mleczne?
Fermentowane przetwory mleczne są źródłem pełnowartościowego białka, lepiej przyswajalnego wapnia (w porównaniu do mleka krowiego), fosforu czy witamin z grupy B. Dodatkowo produkty te zawierają żywe kultury bakterii mlekowych, które wpływają pozytywnie na mikrobiotę jelit, wspomagając działanie układu odpornościowego.
Produkty mleczne są przygotowywane z mleka pasteryzowanego za pomocą fermentacji mlekowej. Obecnie na rynku można znaleźć wiele typów jogurtów do produkcji, których wykorzystywane są różne szczepy bakterii. Najczęściej używane są: Lactobacillus bulgaricus, Streptococcus thermophilus, Lactobacillus acidophilus czy Bifidobakterium.
Podczas fermentacji bakterie częściowo rozkładają laktozę znajdującą się w mleku, dzięki czemu produkty mleczne są lepiej tolerowane u osób z nietolerancją laktozy.
Jakie produkty mleczne najlepiej wybierać?
Najlepiej wybierać naturalne produkty mleczne, czyli takie, które w swoim składzie zawierają jedynie mleko i żywe kultury bakterii. Na rynku można jeszcze znaleźć napoje mleczne, które w składzie mają białka mleka, śmietankę czy mleko w proszku.
Dużą popularnością cieszą się owocowe produkty mleczne, które niestety w większości nie mają wiele wspólnego ze świeżymi owocami. Często produkty te zawierają sztuczne barwniki i aromaty, przez co swoją barwą, smakiem i aromatem przypominają "naturalne" owoce. Swoją słodycz nie czerpią z fruktozy, która jest naturalnym składnikiem owoców, a z cukru, zagęszczonego soku czy syropu glukozowo-fruktozowego. Jednak można znaleźć owocowe produkty mleczne z dodatkiem inuliny (naturalny prebiotyk o słodkim smaku). Na szczęście coraz częściej można kupić owocowe jogurty, które są na bazie jogurtu naturalnego z dodatkiem świeżych owoców. Dlatego istotne jest, aby czytać składy wybieranych produktów.
Jeśli mamy ochotę na owocowy jogurt, kefir czy maślankę warto przygotować domową wersję. Możemy wybrać np. naturalna maślankę i dodać ulubione świeże czy liofilizowane owoce, które wzbogacą posiłek o cenne witaminy i składniki mineralne. Domowa wersja owocowego produktu będzie zdecydowanie zdrowsza i smaczniejsza!
Czy można podawać niemowlętom jogurt, kefir bądź maślankę?
Jak najbardziej! Fermentowane napoje mleczne można podawać od początku rozszerzania diety. Warto czytać etykiety i wybierać produkty, które nie zawierają mleka niepasteryzowanego, dodanego cukru, czy sztucznych barwników i aromatów. Dla niemowląt warto wybierać produkty pełnotłuste niż typu light ze względu na zwiększone zapotrzebowanie na tłuszcz (ok. 40% energii w porównaniu do dzieci powyżej 4 roku życia - 20-35%). Dodatkowo produkty odtłuszczone mogą zawierać niepotrzebne w diecie dziecka stabilizatory czy zagęstniki.
Ile produktów mlecznych powinien zjeść przedszkolak?
Wiek przedszkolny to czas, w którym zachodzi intensywny wzrost i rozwój. Dlatego dzieci w tym czasie potrzebują dużej ilości wapnia w diecie. Jak wiemy składnik ten odpowiada za prawidłowy rozwój układu kostnego oraz sercowo-naczyniowego. W pierwszych latach życia dochodzi do mineralizacji kości i zębów. W tym czasie organizm najintensywniej magazynuje wapń. Według polskich norm żywienia, dzieci w wieku 4-6 lat potrzebują około 1000 mg wapnia na dobę, tyle co dorośli w wieku 19-50 lat.
W 100 ml jogurtu naturalnego znajduje się ok. 170 mg wapnia, co w przeliczeniu na szklankę (200-250 ml) daje ok. 340-425 mg wapnia. W 100 ml kefiru znajdziemy ok. 103 mg wapnia, a w maślance ok. 110 mg. Zakładając, że 1 porcja to około 1 szklanka - zaleca się, aby dzieci w wieku przedszkolnym spożywały około 2-3 porcji fermentowanych produktów mlecznych.
Pomysły na produkty mleczne w diecie dziecka
Fermentowane produkty mleczne można wykorzystać na wiele różnych sposobów. Można podać same czy z ulubionymi dodatkami (owocami, orzechami/masłami orzechowymi, pestkami). Produkty te też sprawdzą się do przygotowania np. koktajli, placuszków czy gofrów. Poniżej przedstawiamy propozycje wykorzystania naturalnych produktów mlecznych.
Placki na maślance z jogurtem owocowym
Składniki:
-
2/3 szklanki mąki jaglanej (ok. 85 g)
-
1/3 szklanki Bio Kaszki 4 Zbóż (lub innej dowolnej) (ok. 65 g)
-
3/4 szklanki maślanki
-
2 jajka
-
1/2 łyżeczki proszku do pieczenia
Dodatkowo:
-
olej rzepakowy lub masło do natłuszczenia patelni*
-
300 g jogurtu naturalnego
-
Bio Łyżka Smaku Malina oraz Bio Łyżka Smaku Truskawka (lub inne ulubione smaki)
-
Bio Sproszkowane Daktyle (opcjonalnie)
Przygotowanie:
Mąkę przesiej, połącz z kaszką i proszkiem do pieczenia. Dodaj maślankę oraz jajka i dokładnie wymieszaj na gładką masę. Na mocno rozgrzaną, natłuszczoną patelnię nałóż po łyżce masy, formując placuszki.
W momencie, gdy zauważysz bąbelki na powierzchni placuszków, przewróć je na drugą stronę.
Jogurt podziel na dwie części. Do jednej dodaj kopiastą Łyżkę Smaku Malina, do drugiej Łyżkę Smaku Truskawka i wymieszaj. Opcjonalnie dosłódź Bio Sproszkowanymi Daktylami. Gotowe placuszki podaj polane owocowymi jogurtami.
*W przypadku gotowania dla najmłodszych rekomendujemy smażenie placuszków na patelni bez tłuszczu.
Mini gofry z ciecierzycą
Składniki:
-
60 g mąki orkiszowej pełnoziarnistej
-
40 g Bio Kaszki Owsianej
-
1/2 łyżeczki proszku do pieczenia
-
180 g kefiru
-
1 jajko
-
60 g ugotowanej ciecierzycy lub dobrze wypłukanej ciecierzycy konserwowej
-
szczypta soli i pieprzu (w przypadku gotowania dla najmłodszych pomiń sól w przepisie)
Przygotowanie:
Składniki na gofry zmiksuj na gładką masę, dodaj ciecierzycę i delikatnie wymieszaj. Natłuść delikatnie gofrownicę, nałóż po łyżce masy i upiecz gofry (czas pieczenia zależy od sprzętu).
Maczanka warzywna w trzech kolorach
Składniki:
-
1 szklanka wody
-
3 łyżki Bio Kaszki Owsianej
-
1 mały jogurt naturalny
-
3 sztuki Bio Warzywnych Różdżek Smaku
Przygotowanie:
Do garnka wlej szklankę wody, wsyp 3 łyżki kaszki, doprowadź do wrzenia i gotuj 2-3 minuty, ciągle mieszając (kaszka będzie dość gęsta).
Po lekkim przestudzeniu wymieszaj kaszkę z jogurtem naturalnym. Rozdziel masę kaszkowo-jogurtową do 3 małych miseczek. Do każdej z miseczek dodaj inny smak Bio Różdżki Smaku.
Warzywne „maczanki” idealnie nadają się do słupków papryki czy cząstek brokuła.
Podsumowanie
Fermentowane produkty mleczne można zacząć podawać w drugim półroczu życia. Są świetnym źródłem pełnowartościowego białka i dobrze przyswajalnego wapnia. To właśnie w pierwszych latach życia organizm najintensywniej magazynuje wapń, który jest niezbędny do mineralizacji kości. Dlatego dzieci mają większe zapotrzebowanie na ten składnik. Wiele produktów mlecznych zawiera bakterie probiotyczne, które mają korzystny wpływ na mikrobiotę przewodu pokarmowego. Dlatego warto sięgać po różnorodne produkty mleczne.
Bibliografia:
-
Szajewska H. i wsp.: Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Standardy medyczne/pediatria, 2021, T.18.
-
Mojka K.: Charakterystyka mlecznych napojów fermentowanych. Problemy Higieny i Epidemiologii, 2013, 94(4): 722-729.
-
Frąckiewicz J: The nutritional and health value of milk and fermented milk drinks. Technological Progress in food processing, 1/2022: 142-151.
-
Jarosz M. i wsp.: Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, 2022. Dostęp: https://ncez.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2021/03/normy_zywienia_2020web.pdf
-
Kunachowicz H. i wsp.: Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw. PZWL, 2016.
