Jajko dla niemowlaka - jak wprowadzić je do diety?

Składnik dość często używany w polskiej kuchni - JAJKO. Źródło pełnowartościowego białka, łatwo przyswajalnego żelaza oraz karotenoidów. Do tego produkt dość lubiany przez najmłodszych i mający szerokie kulinarne możliwości. Dowiedzmy się więc- jak wprowadzić jajko do diety dziecka? Kiedy podać pierwsze jajko? Jakie jest ryzyko alergii? Ile jajek tygodniowo może pojawić się w diecie dziecka?

Od kiedy można podawać jajko dla niemowlaka i w jakiej ilości?

Wielu rodziców martwi się, że jest ono częstym alergenem i dlatego opóźnia wprowadzanie jajka do diety niemowlęcia. Przypominamy, że aktualne wytyczne są zgodne i nie zalecają opóźniania wprowadzania potencjalnych alergenów do diety, ponieważ działanie to nie zmniejsza ryzyka wystąpienia alergii. Dlatego nawet u dzieci rodzinnie obciążonych chorobami alergicznymi, nie opóźniamy podawania produktów takich jak jajka czy mleko, co potwierdzają eksperci w stanowisku wydanym w 2021 roku (Szajewska i wsp.). Tym samym – jajko można wprowadzać od samego początku rozszerzania diety i nie ma potrzeby oddzielnego podawania żółtka i białka (choć możesz to zrobić, wprowadzając najpierw samo żółtko). Alergia na jajko występuje w Polsce u 0,6% dzieci, więc ryzyko jej wystąpienia jest podobne do alergii na białka mleka krowiego (0,65%).

Należy pamiętać o tym, że dieta dziecka powinna być urozmaicona, jednak nie ma większych przeciwwskazań przed podawaniem jajek w różnej postaci nawet codziennie. W praktyce zalecić można, aby było to jedno jajko (małe) dwa razy w tygodniu. Jednorazowa porcja nie jest oficjalnie ustalona, należy jednak pamiętać, że to dziecko decyduje ile zje z podanej porcji.

Jajko - wartość odżywcza

Jajka uznać można za wyjątkowo odżywcze produkty - zawierają nie tylko pełnowartościowe białko (uznawane nawet za wzorcowe względem profilu aminokwasowego), ale także wiele cennych witamin i składników mineralnych. Żelazo, na które zwrócić trzeba wyjątkowo dużo uwagi podczas komponowania posiłków niemowlaka, w największej ilości znajduje się w żółtku. Więcej na temat żelaza w diecie dzieci przeczytacie TU. W żółtku znajdują się korzystne dla zdrowia karotenoidy, które odpowiadają za jego pomarańczowy kolor oraz fosfolipidy i w zasadzie wszystkie witaminy oprócz witaminy C. Średniej wielkości jajko zawiera około 70 kcal (w 100 g około 150 kcal) oraz około 6 g białka.

Należy zauważyć, że oprócz popularnych jaj kurzych, na rynku dostępne mamy także jajka kacze, gęsie, przepiórcze, a nawet strusie. Ich wartość odżywcza jest podobna, jednak myślę że na wyróżnienie w diecie niemowlaka może zasługiwać jajko przepiórcze, które nie tylko jest niewielkie (a zwłaszcza na początku dzieci nie potrzebują dużej porcji), ale ma także proporcjonalnie wysoki udział żółtka do białka.

W jakiej postaci podawać jajka niemowlętom?

Zarówno w celu zmniejszenia ryzyka alergii jak i ze względu na ryzyko zarażenia bakteriami z rodziny Salmonella, jajka w diecie niemowląt powinno się podawać w postaci dobrze ściętej (zarówno białko jajka, jak i żółtko), np.:

• ugotowane jajo na twardo (przez 10-15 min), w kawałkach, pokrojone na ćwiartki i np. posypane warzywną różdżką smaku lub rozgniecione widelcem,

• jajko jako składnik placuszków, babeczek albo ciast (bez cukru i soli oczywiście, ale np. na bazie kaszek Helpa i dojrzałych bananów), sprawdź przepis na muffiny,

• omlet przygotowywany na parze lub odrobinie masła,

• jajko jako część kotlecików - również tych wegetariańskich np. z soczewicy, fasoli i warzyw,

• jajko jako dodatek do zupki, może być starte na tarce;

Oczywiście, niezależnie w jakiej postaci, jajko niemowlakowi zawsze serwujemy niesolone.

Bezpieczeństwo i higiena w kuchni!

Ważne jest, aby jajka nie były przechowywane w lodówce w bezpośrednim kontakcie żywności spożywanej bez obróbki termicznej, ponieważ bakterie Salmonelli znajdują się zazwyczaj na skorupce jaj. Należy pamiętać o myciu rąk oraz blatów i wszystkich sprzętów, które miały kontakt z surowym jajem lub skorupkami. Uwaga! Nie powinno się z kolei myć jaj ani sparzać ich gorącą wodą, ponieważ może to spowodować rozprzestrzenianie się bakterii wraz z rozpryskującą się wodą oraz niszczenie bariery ochronnej pokrywającej skorupkę, co zwiększa ryzyko przedostania się bakterii do wnętrza jaja. Szczególnie podkreślić trzeba również, że jajka od „zaprzyjaźnionego gospodarza” lub „ze wsi”, bez oznaczeń, nie kupowane w sklepie, także mogą być źródłem salmonelli. Warto również dodać, że często wydaje się nam że jajka „eko” lub „bio” mają wyższą wartość odżywczą, ale badania tego nie potwierdzają. Kierując się jednak względami etycznymi i psychologicznymi zalecamy mimo wszystko kupno jaj oznaczonych numerami „0” i „1” czyli tych z chowu ekologicznego lub tzw. wolnego wybiegu.

Podsumowanie

Jajko to bardzo cenny składnik diety niemowlaka. Warto już na początku rozszerzania diety proponować je dziecku. Należy pamiętać o tym by zawsze odpowiednio ugotować jajko dla niemowlaka - tak by żółtko i białko były ścięte. Mamy nadzieję, że rozjaśniliśmy temat wprowadzania jajka do diety niemowlaka. Jeśli dopiero zaczynacie przygodę z rozszerzaniem diety polecamy zapoznać się z naszymi materiałami, które powstają w ramach kampanii "Rozszerzanie Diety z Helpą".

Bibliografia:

Szajewska i wsp., 2021: Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, „Standardy Medyczne. Pediatria” t.18, s.805-822